Dubrovnik, Shefi i NATO-s: Vendet e “A3” të hartojnë Programeve Kombëtare Vjetore për anëtarësim në Aleancë

TIRANE - Ministri i Punëve të Jashtme të Shqipërisë Lulzim Basha mori pjesë në Samitin “Jugu i Ri i Europës” që u zhvillua në Dubrovnik të Kroacisë më 06-07 korrik 2007. Në këtë Samit morën pjesë kryetarë shtetesh, kryetarë të qeverive, ministra të jashtëm nga vendet e rajonit, Sekretari i Përgjithshem i NATO-s, z. Jaap de Hoop Scheffer, Kryesuesi i radhës së OSBE-së, Ministri i Jashtëm i Spanjës z. Miguel Angel Moratinos, , Sekretari i Përgjithshëm i Këshillit të Evropës z. Terri Davis, Ndihmës Sekretari i Shtetit z. Daniel Fried, opinionbërës të njohur si Zbignieë Brzezinski, Janusz Bugajski, etj. Samiti u zhvillua nën kujdesin dhe drejtimin e Kryeministrit të Kroacise, z. Ivo Sanader. Në Fjalen e tij, Ministri Basha midis të tjerave, u ndal në transformimet e mëdha që ka pësuar rajoni në 15-20 vitet e fundit, duke e shndëruar atë nga një rajon konfliktual në një rajon që gjeneron çdo ditë e më tepër paqe, stabilitet, siguri dhe progres. Më tej, Ministri Basha theksoi se sfida e integrimit në të dy nivelet – në atë rajonal dhe në atë europian, përbën sfidën më madhore që qëndron para vendeve tona. Duke vënë në dukje disa nga arritjet e fundit në konkretizimin e bashkëpunimit rajonal, Ministri Basha u shpreh se thellimi i integrimit të vendeve të rajonit nuk mund të kuptohet pa lëvizjën e lirë të njerëzve, të mallrave dhe të kapitaleve. Ai e quajti jo normale situatën aktuale, kur ekzistojne një numur barrierash për lëvizjen e lirë të qytetarëve shqiptarë brenda rajonit dhe kërkoi reciprocitetin e vendeve fqinje në drejtim të liberalizimit apo të heqjës së regjimit të vizave. Duke u ndalur në statusin përfundimtar të Kosovës, z. Basha e vlerësoi atë si një çështje madhore, jo vetëm për sigurinë rajonale, por edhe më gjërë, që për fat të keq, mbetet ende e pazgjidhur, si pasojë e përpjekjeve nga faktorë brenda dhe jashtë rajonit për ta shtyrë pa fund përcaktimin e statusit të saj. Në këtë kontekst ai vuri në dukje disbalancen që egziston midis pretendimeve të ndonjë faktori të jashtëm për vendimmarrje lidhur me çështjen e Kosovës, duke e mbajtur peng statusin e saj të papërcaktuar dhe angazhimteve të tij konkrete për zgjidhjen e problemeve reale të sigurisë dhe stabilitetit në Kosovë. Unilateralizmin bllokues në Këshillin e Sigurimit e konsideroi si pengesë për miratimin e rezolutës që do ti hapte rrugë sanksionimit de jure të gjendjes se re të krijuar në terren, pavarësisë de fakto të Kosovës, të mbikqyrur nga faktori ndërkombëtar. Duke përfunduar, Ministri Basha theksoi se plani i Ahtisarit është një plan realist dhe që ka në themel kompromisin dhe bëri thirrje që sa më shpejt që të njihet dhe të pranohet ky plan, i diktuar nga realitetet dhe sensibilitetet në Kosovë, aq më mirë do të jetë për vetë Kosovën, për fqinjët e saj dhe krejt rajonin tonë. Ndërsa Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, z. Jaap de Hoop Scheffer, gjatë fjalës së tij, shprehu bindjen e thellë se integrimi euro-atlantik ofron kuadrin e nevojshëm për reforma të pakthyeshme në gjithë rajonin e Europës Juglindore. Tre vendet aspirante, Shqipëria, Kroacia dhe Maqedonia, theksoi ai, kanë ndërmarrë reforma të guximshme që i kanë afruar më shumë, jo vetëm me NATO-n, por edhe me BE. Hapi i ardhshëm i tyre tani është hartimi i Programeve Kombëtare Vjetore për anëtarësim në Aleancë. Gjithashtu ai kërkoi angazhimin e Parlamenteve përkatëse si dhe informimin e opinioinit publik për avantazhet, por edhe për përgjegjësitë që bart anëtarësimi në NATO. Lidhur me çëtjen e Kosovës, z. Scheffer theksoi se zhvillimi i mëtejshëm i rajonit varet nga stabiliteti, i cili do të forcohej shumë me zgjidhjen e statusit të Kosovës. Planin e Ahtisarit e quajti një bazë të qëndrueshme dhe gjithëpërfshirëse, mbi të cilën mund të mbeshtetet vendimi i Keshillit të Sigurimit. Scheffer bëri thirrje që të shmangen vonesat e panevojshme për gjetjen e zgjidhjes të statusit të Kosovës. Nga ana e tij Ndihmes Sekretari i Shtetit i SHBA-se, z. Daniel Fried, pjesën më të madhe të fjalës së tij ia kushtoi Kosovës. Ai e quajti atë një sfide që nuk mund të shmanget. Sipas tij, statukuoja aktuale nuk funksionon, ndërkohe që Plani i Ahtisarit është mjaft i qartë dhe ofron zgjidhje të drejtë dhe të qëndrueshme. Këshilli i Sigurimit duhet të marrë përsipër përgjegjësinë që i takon dhe të miratojë rezolutën e re. Në çdo rast, përfundoi ai, ne duhet të ecim përpara. E ardhmja e Kosovës dhe Serbisë është ne Europë. Analisti dhe studjuesi i njohur, Zbignieë Brzezinski u ndal në konceptin e „lodhjes“ së Evropes nga zgjerimi i mëtejshëm i saj, duke e cilësuar atë si një koncept që mund të çojë në destabilizim. Sipas tij, proceset integruese duhet të përfshijnë jo vetëm Ballkanin Perendimor, por edhe Turqinë, Ukrainën, Gjeorgjinë dhe Moldavinë. Për çështjen e Kosovës, ai u shpreh se populli i saj meriton vetvëndosjen. Ai theksoi se ky parim nuk duhet të bllokohet nga shtetet që kanë një rekord negativ në respektimin e të drejtës së popujve për vetvëndosje. Gjatë zhvillimit të punimeve të Samitit, Ministri Basha zhvilloi, gjithashtu, disa takime informale dypalëshe si me Sekretarin e Përgjithshëm të NATO-s, z. Jaap de Hoop Scheffer, Kryeministrin e Kroacisë, z. Ivo Sanader, Kryeministrin e Kosovës, z. Agim Çeku, Ministren e Punëve të Jashtme të Kroacisë, znj. Kolinda Grabar Kitarovic, Ministrin e Punëve të Jashtme të Suedisë z. Karl Bild, Ministrin e Mbrojtjes së Maqedonisë z. Lazar Elenovski, etj. Burimi: Ministria e Jashtme