Balkantimes: Bashkëpunimi gjyqësor, një domosdoshmëri për integrimin

Nga Zoran Nikolovski për Southeast European Times në Shkup – 16/07/07

Anëtarësimi në BE dhe NATO varet nga bashkëpunimi gjyqësor
Anembanë Evropës Juglindore, reformat gjyqësore dhe lufta kundër krimit të organizuar janë kyç për perspektivat e integrimit. Veçanërisht për shkak të veprimeve kriminale ndërkufitare, bashkëpunimi midis vendeve është jetik. Maqedonia dhe Serbia ofruan së fundmi shembuj të vlefshëm të një bashkëpunimi të tillë duke punuar së bashku në dy raste kriminale të profilit të lartë. Në janar, policia serbe arrestoi Stanislava Kokorovska-Poletan me akuzat e kondrabandës së gati 500 kg kokainë në Maqedoni. Poletan, e cila ka shtetësi të dyfishtë maqedonase e serbe, jetonte atë kohë në Serbi. Pasi autoritetet në Shkup lëshuan një urdhër-arrest ndërkombëtar për të, policia serbe e ndaloi. Sipas autoriteteve, Poletan është përfshirë në kontrabandën e cigareve dhe alkoolit që nga koha e Millosheviçit. Në qershor 2006, policia në Beograd arrestoi Metodija Smilenski, një biznesmen i dyshuar për mashtrim e parregullsi që kishte shkaktuar dëme që shkonin në 50 milion euro. Smilenski që ka shtetësi të dyfishtë maqedonase e austriake, u kap gjatë një kontrolli rutinë. Një ditë përpara se afati përfundimtar një-vjeçar i ekstradimit të skadonte, Smilenski ju dorëzua autoriteteve maqedonase. Zyra e prokurorisë maqedonase pret që deklarimet e Smilenskit mund të shpien në zyrtarë të tanishëm e të mëparshëm të nivelit të lartë që qenë përfshirë si mbrojtës apo partnerë në bëmat e tij. Zyrtarët thonë se një bashkëpunim i tillë gjyqësor dërgon një mesazh të fuqishëm për kriminelët, duke i paralajmëruar ata se nuk do të jenë më në gjendje të kërkojnë mbrojtje duke shkarë nëpër kufij dhe se sjellja e tyre nuk do të tolerohet në cilindo vend.
Nga bashkëpunimi midis institucioneve dhe autoriteteve, të gjithë ata që kanë kryer akte kriminale do të mbahen përgjegjës për krimet e tyre, u zotua kohët e fundit ministri maqedonas i drejtësisë Mihajlo Manevski. Vrulli i kohëve të fundit drejt bashkëpunimit mund t'i vishet ofertave të vendeve për në BE e NATO. Anëtarësimi në dy organizatat ndërkombëtare është kushtëzuar me ngritjen e sektorëve të pavarur gjyqësorë dhe mbështetjen e një lufte të efektshme kundër krimit. Një gjyqësor i dobët dhe mungesa e bashkëpunimit të ndërsjelltë dhe rajonal e bën të pamundur luftimin e krimit të organizuar. "Maqedonia dhe Serbi-Mali i Zi, si edhe vendet e tjera në rajon nuk kanë alternativë tjetër me përjashtim të koalicionit tashmë ekzistues rajonal për të kundërshtuar botën e paligjshme kriminale me organizim edhe më të mirë, krahasuar me periudhën e mëparshme të bashkëpunimit ndërqeveritar," tha presidenti maqedonas Branko Crvenkovski në një intervistë vitin e kaluar. Policia maqedonase transferon Stanislava Kokorovska-Poletan, organizatoren e dyshuar të një dërgese rekord kokaine, nga një pikë kalimi kufitar në një makinë të policisë në 10 majShumë krerë rajonalë kanë shprehur pikëpamje të ngjashme në takimet mbajtur nën patronazhin e BE, NATO, Paktit të Stabilitetit dhe Këshillit të Evropës. Vitin e kaluar një konferencë në Moskë organizuar nga Këshilli Evropian përfundoi me një zotim për të nisur një luftë edhe më të suksesshme kundër krimit, veçanërisht nëpërmjet procedimeve penale më të efektshme. Midis strategjive të diskutuara ishte krijimi i një baze të dhënash që rreshton procedurat ekzistuese në vendet pjesëmarrëse lidhur me tipe të ndryshme krimesh dhe formimin e një rrjeti me persona të kontaktit.Në shkurt të vitit të kaluar, ministrat e drejtësisë e të brendshëm të dhjetë vendeve të Evropës Juglindore ranë dakord të forcojnë bashkëpunimin në luftën kundër krimit të organizuar, trafikut njerëzor dhe terorizmit. Shqipëria, Bosnje dhe Herzegovina (BiH), Bullgaria, Kroacia, Greqia, Maqedonia, Molldavia, Rumania, Serbi-Mali i Zi dhe Turqia u zotuan të miratojnë ligjet e tyre që përmbushin standardet e BE dhe të Këshillit të Evropës. Ministrat ranë gjithashtu dakord të ngrenë grupe pune me prokurorë e oficerë policie për të hetuar krimin e organizuar në nivelet kombëtare e rajonale. BE dhe NATO kanë ngritur programe që synojnë rritjen e bashkëpunimit nëpërmjet edukimit dhe trainimit. Një sërë projektesh për trainim gjyqtarësh, buxhetimin, zhvillimin institucional , krijimin e institucioneve të reja gjyqësore dhe programet e mbrojtjes së dëshmitarëve janë mbajtur në tërë rajonin nëpërmjet programit të BE, CARDS. Vendet në rajon duhet të kapërcejnë dobësitë dhe të arrijnë bashkëpunim më të mirë për një numër arsyesh. Së pari, gjyqësori i pavarur e i besueshëm është një çelës për stabilitetin institucional. Së dyti, një sistem gjyqësor efektiv e i ndershëm është edhe më i rëndësishëm për rritjen e zhvillimit ekonomik dhe tërheqjen e investitorëve të huaj. Së treti, sistemet gjyqësore në rajon priren të jenë të ngadalta dhe kanë raste të panumërta të pazgjidhura prej kohësh. Dështimi i këtyre sistemeve rrit mungesën e besimit të qytetarit në qeverinë dhe institucionet e saj. Kjo, nga ana e vet, shpie në krim e korrupsion të mëtejshëm, kështu që krijohet një rreth i mbyllur. Ekspertët theksojnë se kufijtë, kombësitë dhe feja nuk duhet të bëhen pengesë për kapjen e kriminelëve. Ajo që është penalisht e papranueshme në një vend duhet të mos tolerohet në një tjetër. Bashkëpunimi në çështjet gjyqësore do të forcojë çdo vend individualisht duke rritur kështu opinionin për rajonin si të tërë. Në të njëjtën kohë, suksesi në nivelin rajonal do të forcojë gjithashtu perspektivat për vendet individuale.
Kjo përmbajtje është autorizuar nga SETimes.com